Polarisert debatt om ‘folkemord mot kristne’ skaper blindsone

Tusenvis av kristne blir drepne eller kidnappa i terror i Nigeria. Tragedien har hamna i ei blindsone i norsk politikk og medieflora.

Det er nitrist å sjå at både offer for dødeleg terror og grufulle kidnappingar i Nigeria endar som offer også for ein polarisert debatt.

I sosiale media verserer det påstandar om at terroren i Nigeria og krigen i Sudan er «folkemord mot kristne».

Redaksjonen i Faktisk.no har intervjua fleire Afrika-ekspertar som konkluderer med at dette er «en oppkonstruert problemstilling».

Så er vi like langt, eller knapt nok det. Å diskutera krigen i Sudan og terroren i Nigeria under eitt er dessutan meir tilslørande enn treffande.

Eg skriv om Nigeria, om brende kristne landsbyar, kidnappa kristne skulejenter, tusenvis av drepne, millionar jaga på flukt og fattige kristne foreldre som i frykt for terroristar på motorsyklar let barna sove oppe i tre.

Terroren som ofte rammar kristne jordbrukssamfunn er så smertefull at mange ikkje har orka å bry seg
 

• LES OGSÅ: Slutt å oversjå det religiøse hatet bak terroren i Nigeria
   

Politisk brennbart
Så i haust er  temaet blitt brennbart. Ei utløysande årsak synest vera at president Donald Trump sette Nigeria på «verstinglista» (Countries of Particular Concern - CPC) over land som bryt trusfridommen. Forskarar som nettstaden Faktisk.no intervjua, svarte at grepet var ein avleiingsmanøver frå innanriksproblem i USA.

At Trump i eit intervju snakka om «folkemord mot kristne» førte til at kritikarane, som meiner det ikkje skjer religiøs forfølging, fekk piggane endå lengre ut.

Det tener saka å bruka andre uttrykk enn «folkemord». Eg har heller inga tru på den våpenmakta Trump har truga med å bruka i Nigeria.

Men like fullt: Det var god grunn for Trump til å setja Nigeria på «verstinglista» for grove og vedvarande brot på trusfridommen.

I 15 år har ein amerikansk kommisjon for internasjonal trusfridom (USCIRF)  argumentert for at Nigeria må stå på «verstinglista». USCIRF er ei vaktbikkje som dei to politiske sidene i Kongressen saman oppnemner. USCIRF omtalar  Nigeria-vedtaket til Trump som eit viktig steg for å fremja trusfridom. Sjølv har USCIRF brukt angrep på både kristne og muslimar som grunngjeving.

Trump sette Nigeria på «verstinglista» også i 2020. Året etter tok Biden-administrasjonen, diverre, landet av lista, kanskje fordi han ville ha Nigeria som medspelar i Afrika-politikken sin.

Myten om religionsblind terror
Nigeria er religiøst splitta. I nord er fleire delstatar sjaria-styrte, med dei brutale følgjene det har for kristne, men også for moderate muslimar. I sør dominerer kristendommen og megakyrkjene. Sentralt i landet er fattige delstatar religiøst meir blanda.

Alle konfliktane i Nigeria får næring av fattigdom og kamp om knappe ressursar.

Det har diverre spreidd seg ein myte at terror og død i Nigeria ikkje har noko med religion å gjera. Den myten er tilbakevist.

I ein grundig rapport har Observatory for Religious Freedom in Africa (ORFA) systematisert tal frå oktober 2019 til september 2023. Nær 31 000 sivile blei desse fire åra drepne i over 6900 terrorangrep.

Kvar einaste drepne er ein tragedie. Men like fullt: Talet på drepne kristne var 2,7 gonger så høgt som talet på drepne muslimar, fastslo ORFA. Mykje av terroren skjedde dessutan i område med fleire muslimar enn kristne. Gitt folketalet var talet på kristne dødsoffer 6,5 gonger så høgt som talet på terror-drepne muslimar, fastslo ORFA.

ORFA-rapporten inneheld truverdig dokumenterte faktum om religion og terror i Nigeria.
 

• LES OGSÅ: Far hans og brøne hans vart drepne, nevøar og nieser kidnappa
   

Får drepa i fred
Lenge har vi trudd at dei ekstreme islamistiske terrorgrupper som Boko Haram og IS, med base i sjaria-styrte nord, har stått bak det meste av terroren. ORFA konstater at tungt væpna militsar i det sokalla «midtbeltet» i Nigeria har drepe langt fleire, med langt mindre motstand frå tryggingsstyrkane enn den motstanden Boko Haram og IS har møtt.

I «midtbeltet» har ein årelang konflikt mellom kvegdrift og jordbruk, mellom det muslimske gjetarfolket fulani og fastbuande kristne bønder, sidan 2015 blitt meir og meir dødeleg. Fulani-militsar har fått tyngre våpen og i aukande grad også brukt religion som våpen.

Fulani-milits invaderer kristne jordbrukssamfunn der dei brenn, kidnappar og drep alle som yter motstand. Rapportar fortel om seksualisert vald – som gjengvaldtekter mot kristne jenter.

Dette er ei hjarteskjerande sanning. Mange kristne fryktar endå ei tørrbølgje i juletida.

Men nordvest i Nigeria ser vi eit anna bilete: Der rettar fulani-milits dødelege angrep mot hausafolket, som ofte er muslimar.

Må ikkje fornektast
ORFA er i innspurten med ein ny rapport med data for dei to siste åra i tillegg til dei fire føregåande åra. Rapporten kjem på nyåret. Eitt veit vi alt no: Utviklinga går i gal retning. I juni i år drap terroristar kring 200 i eit angrep på ein katolsk institusjon i Benue-staten. I august vart innpå 50 drepne i eit angrep på ein moské i Katsina i nordvest.

Omfanget av kidnappingar og bortføringar i Nigeria er blitt fleirdobla på få år. Denne tragedien er vi blitt minna om med to tilfelle av bortføringar av fleire hundre elevar frå kristne skular sist veke. Dei yngste som vart bortførte i Niger-staten, var seks år gamle. Igjen er valden målretta og brutal.

Bak kidnappingane stod fulani-terroristar. Kravet var løysepengar. 38 vart sette fri søndag etter ein aksjon frå tryggingstenester. Fleire hundre er framleis kidnappa, og frykta er stor.

Det er utan grunnlag i faktum å hevda at det ikkje skjer målretta forfølging av kristne i Nigeria. Vi skal heller ikkje teia om muslimar som blir drepne.

Ja, konfliktane er samansette og skal ikkje forenklast. Men den religiøst motivert terroren er i vekst. Tragedien må løftast fram og ikkje fornektast.

FØRST PUBLISERT  VÅRT LAND 27.11.2025